Probleem

De gemeente Rotterdam wil onder tieners met een lage sociaaleconomische status (SES) een gezonde leefstijl stimuleren. Een gezonde leefstijl en goede gezondheid zijn belangrijk om goed mee te kunnen doen in de maatschappij. Om hier effectief mee aan de slag te gaan is er meer kennis nodig over de relatie van de SES van tieners en een (on)gezonde leefstijl. Als er een eventuele relatie wordt gevonden, dan is er kennis nodig over of deze relatie verklaard kan worden door specifieke mechanismen. Met deze kennis kunnen gerichte interventies ontwikkeld en/of ingezet worden.

Doel

Healthy’R heeft onderzocht of er verschillen zijn in subjectieve gezondheid en leefstijl (roken, blowen, binge drinken, ontbijten, fruit en groente eten, gezoete en energy drankjes drinken, bewegen) tussen tieners met een lage SES en tieners met een hoge SES in de regio Rotterdam-Rijnmond. Vervolgens is onderzocht of deze verschillen verklaard worden door psychosociale factoren (stress, sociaal-emotionele gezondheid, weerbaarheid en ouder-tienerrelatie).

Onderzoek

Gegevens die gebruikt zijn voor de analyse komen uit Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 van GGD Rotterdam-Rijnmond. De gegevens komen voornamelijk van 13- tot en met 16-jarigen, met een totaal van 12.736 respondenten.

Resultaten

Dit onderzoek laat zien dat er systematische verschillen zijn in ervaren gezondheid en gezonde leefstijl tussen tieners met een lage SES en tieners met een hoge SES in de regio Rotterdam-Rijnmond. Ten opzichte van leeftijdsgenoten uit de regio voelen tieners met een lage SES zich vaker ongezond en hebben ze vaker een achterstand op de onderzochte leefstijlindicatoren, te weten: roken, blowen, gezoete drank en energydrank drinken, ontbijten, bewegen en groente en fruit eten. Alleen op het gebied van binge drinken is er geen sociaaleconomisch verschil gevonden.

Tussen de 29% en 82% van deze verschillen kan verklaard worden door de onderzochte psychosociale factoren: ervaren stress, sociaalemotionele gezondheid, weerbaarheid en tiener-ouders relatie. Dit betekent dat deze factoren voor tieners met een lage SES belangrijk zijn om een gezonde leefstijl erop na te houden. Deze factoren geven antwoord op de vraag waarom tieners met een lage SES ongezonder leven.

Aanbevelingen

1. Een gezonde leefstijl is voor elke tiener belangrijk om mee te kunnen doen in de maatschappij. Ongezonde leefstijlfactoren clusteren om de groep tieners met een lage SES, maak daarom van deze tieners een specifieke doelgroep binnen gemeentelijk gezondheidsbeleid.
2. Het is belangrijk dat interventies gericht op het voorkomen en terugdringen van roken, alcohol- en drugsgebruik en op het bevorderen van een gezonde leefstijl deze doelgroep bereiken.
3. Een aanpak gericht op meerdere ongezonde leefstijlfactoren tegelijkertijd geniet de voorkeur boven een aanpak gericht op één ongezonde leefstijlfactor
4. Stimuleer een gezonde leefstijl in het algemeen, want verschillende leefstijlfactoren vertonen samenhang. Ga in gesprek met de doelgroep zelf om te leren hoe zij het beste gestimuleerd kunnen worden.
5. Beleid gericht op het verbeteren van psychosociale gezondheid (stress, sociaal-emotionele gezondheid, weerbaarheid, relatie met ouders) van tieners en omgang met hun ouders kan bijdragen aan de bevordering van gezonde leefstijl onder deze groep tieners.
6. Het is belangrijk om integraal aandacht te geven aan de inkomenspositie van het gezin en mogelijke andere stressfactoren in het gezin.