Veerkrachtsinterventies op de werkvloer: wat werkt?

Probleem

Veerkracht op de werkvloer wordt steeds vaker gezien als een sleutel tot een gezonde en duurzame arbeidsmarkt. Eerdere studies tonen aan dat veerkrachtsinterventies voordelen kunnen opleveren voor medewerkers en organisaties. Maar hier zit een uitdaging: veerkracht wordt in deze studies op verschillende manieren gedefinieerd en gemeten, waardoor het moeilijk is om interventies goed met elkaar te vergelijken.

Doel

Ons onderzoek richtte zich op het in kaart brengen van veerkrachtsinterventies binnen de publieke sector. We onderzochten hoe veerkracht werd gedefinieerd, hoe dit zich vertaalde naar interventie-inhoud en hoe de effectiviteit van deze interventies werd gemeten. Daarnaast hebben we een overzicht gemaakt van de effectiviteit van deze interventies.

Onderzoek

We hebben een systematic literature review uitgevoerd, waar we artikelen tussen 2013-2023 hebben geïncludeerd. We vonden 24 studies, die samen in totaal 26 unieke veerkrachtsinterventies hebben bestudeerd.

We deelden de gevonden definities in aan de hand van drie categorieën:

1. Veerkracht als eigenschap: een persoonlijke eigenschap of vaardigheid die iemand al dan niet bezit en in sommige gevallen kan ontwikkelen.
2. Veerkracht als uitkomst: het resultaat van een proces van omgaan met en aanpassen aan tegenslag, waarbij iemand er mentaal stabiel of sterker uitkomt.
3. Veerkracht als proces: een dynamisch en continu ontwikkelend proces waarin iemand met behulp van interne en externe hulpbronnen tegenslagen het hoofd biedt.

Daarnaast hebben we effectgroottes berekend om de effectiviteit van de interventies te beoordelen.

Wat we vonden

Veel verschillende definities: De meeste studies hanteerden een verouderde definitie van veerkracht als een vaste eigenschap. De proces-benadering werd minder vaak gebruikt, terwijl sommige studies meerdere categorieën combineerden.

Grote variatie in interventies en meetinstrumenten: Van mindfulness-trainingen tot stressmanagementprogramma’s en snoezelruimtes, de interventiemethoden liepen sterk uiteen. De meetinstrumenten verschilden ook enorm, en opvallend genoeg gebruikten bijna de helft van de studies meetmethodes die niet aansloten bij hun eigen definitie van veerkracht of bij de inhoud van de interventie.

Effectiviteit: Veerkrachtsinterventies hebben over het algemeen een positieve impact op de werkvloer. Vooral interventies met fysieke workshops laten medium tot grote effecten zien, met name als ze regelmatig plaatsvinden en een langere looptijd hebben. Volledig digitale interventies hadden slechts kleine effecten, maar werden effectiever wanneer ze werden gecombineerd met fysieke workshops.

Aanbevelingen

• Zorg voor een consistente definitie van veerkracht binnen interventiestudies om betere vergelijkingen mogelijk te maken. Stem daarnaast de meetinstrumenten af op zowel de algemene vergelijkbaarheid als de specifieke context van de interventie, bijvoorbeeld door een combinatie van een algemeen en contextspecifiek meetinstrument te gebruiken.
• Laat de verouderde benadering van veerkracht als een vaste eigenschap achterwege en richt onderzoek meer op veerkracht als een dynamisch proces.
• Onderzoek hoe veerkracht op organisatieniveau kan worden versterkt en hoe dit bijdraagt aan zowel individuele als collectieve veerkracht. Dit vraagt om interventies die verder gaan dan enkel het individu en zich richten op structurele en culturele aspecten binnen organisaties, zoals ondersteunend beleid en gedeelde veerkrachtstrategieën.